Nhật ký cờ mờ 4.0: phụ trang nhân mùa Hoa hậu

(nhấn vào đây để xem toàn bộ nhật ký)

Tôi biết tôi đã trở thành chuyên gia hàng đầu về cách mạng 4.0 khi nhận được email như sau của một bạn phóng viên công nghệ.

Hi anh Thái,

Em là (lược bỏ), phóng viên công nghệ từ (lược bỏ).

Em có theo dõi blog của anh và cảm nhận góc nhìn về cách mạng 4.0 từ anh rất thú vị và dễ hiểu. Nên em mạo mụi nhờ anh (lược bỏ) giúp em liên lạc với anh. Hy vọng được anh chia sẻ thêm ạ.

Cụ thể em muốn hỏi anh về việc ban tổ chức cuộc thi Hoa Hậu Việt Nam năm nay có 2/5 câu hỏi liên quan đến cách mạng 4.0 gồm: 

Hỏi: Bạn nghĩ có chỗ cho hoa hậu và các người đẹp trong việc thực hiện cách mạng 4.0 không?
Đáp: Em học chuyên ngành ngôn ngữ, cách mạng 4.0 hơi xa lạ với em. Theo em, bất kỳ thời đại, xã hội nào, nếu như bạn cố gắng hoàn thành vai trò, nhiệm vụ của mình, bạn đều có thể cống hiến. Cách mạng 4.0 không nằm ngoài quy luật đó.

Hỏi: Người ta nhận xét ở thời đại công nghệ ngày nay, con người ngày càng ít quan tâm đến nhau. Bạn nghĩ gì khi có ý kiến cho rằng lòng nhân ái sẽ không còn?
Đáp: Lòng nhân ái xuất phát từ trái tim, tấm lòng của mỗi con người nên sẽ không bao giờ kết thúc. Lòng nhân ái gắn kết từ tình yêu thương này đến tình yêu thương khác, truyền lửa đến thế hệ sau và đi theo mỗi chúng ta.

- Nếu là thí sinh anh Thái sẽ trả lời hai câu hỏi trên như thế nào?
- Theo anh, phụ nữ có thế mạnh và yếu điểm gì so với nam giới trong lĩnh vực công nghệ?
- Những câu hỏi này có thật sự quá sức với các thí sinh?

Em hy vọng nhận được ý kiến, chia sẻ từ anh. Trong thời gian chờ câu trả lời, em xin chân thành cảm ơn ạ.

Đây là một dự án hết sức nghiêm túc. Nên tôi cũng đã trả lời hết sức nghiêm trọng như sau.

- Nếu là thí sinh anh Thái sẽ trả lời hai câu hỏi trên như thế nào?

Em học chuyên ngành công nghệ thông tin, đi xuất khẩu lao động đã 8 năm nay, cách mạng 4.0 hơi xa lạ với em. Nhưng không sao, em chấp ban giám khảo luôn. Theo em, bất kỳ cuộc thì nào, nếu như bạn cố gắng chuẩn bị sẵn văn mẫu thì bạn đều có thể trả lời được trôi chảy bất kỳ câu hỏi nào. Thi hoa hậu không nằm ngoài quy luật đó.

Em nói hơi xa lạ thôi, chứ em đã tham gia cách mạng 4.0 mấy chục năm rồi. Không chỉ mình em, ai trong xã hội mình cũng đều đã tham gia cuộc cách mạng này, tại mọi người không nhận ra đó thôi. Mọi người có nhớ đến mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đưa Việt Nam thành một nước công nghiệp phát triển vào năm hai nghìn không trăm hai mươi không? 2020, hai không hai không, đọc tắt là bốn không. Đây là cách đọc theo công nghệ giáo dục ạ.

Tức là mấy mươi năm trước chúng ta đã nói về bốn chấm không rồi. Nhân dân -- nhất là một số phần tử trí thức Việt Kiều chưa thấy làm gì cho đất nước, chỉ giỏi xuyên tạc phá hoại -- chưa hiểu nên không thấy tầm nhìn rất xa của các cụ. Alan Turing, cha đẻ của khoa học máy tính (mẹ đẻ là ai là đề tài nghiên cứu cấp quốc gia của một số nhà khoa học ngoại cảm thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Tiềm Năng Con Người, trước ở Ba Đình, Hà Nội, nay ai biết ở đâu xin chỉ giùm cả nhà mong tin), tức là ông nội của cách mạng 4.0, nói rằng tầm nhìn của ông ấy thật ngắn mà đã thấy bao nhiêu thứ để làm. Vấn đề chỉ là tầm nhìn của nhà mình quá xa nên rốt cuộc không thấy cái gì có thể làm được cả.

Về lòng nhân ái, em nghĩ chừng nào còn có Facebook, chừng đó còn có lòng nhân ái. Sáng nay Facebook của em tràn ngập ảnh cụ bà đội mưa bán vé số. Nhìn thương lắm ý. Em đã reshare, thả tim và nhận được biết bao nhiêu lời khen về lòng nhân ái của em. Mỗi lần ai like là em lại thấy lòng nhân ái của mình tăng lên ạ.

Trước khi về chỗ, nếu giựt được giải hoa hậu năm nay em xin hứa sẽ cố gắng thả thật nhiều tim để không phụ lòng cha mẹ, thầy cô, bạn bè và con chó của em. Xin mọi người đừng ăn thịt chó nữa, em thấy ở Sài Gòn không có chỗ nào ngon cả.

- Theo anh, phụ nữ có thế mạnh và yếu điểm gì so với nam giới trong lĩnh vực công nghệ?

Câu hỏi này rất hay, rất vĩ mô, trả lời ở đây rồi mai mốt sợ không dùng được cho các cuộc thi hoa hậu thì phí.

- Những câu hỏi này có thật sự quá sức với các thí sinh?

Tôi không biết có quá sức hoa hậu hay không, nhiều hoa hậu khỏe lắm, nhưng những câu hỏi này thật sự quá sức tôi. Trao đổi với một vài đồng nghiệp, tôi nhận được khá nhiều chia sẻ thú vị. Anh Điềm Vũ, chuyên gia kéo mây ở Google Cloud, cho biết hoa hậu là một phạm trù rất deep, thiết nghĩ nên mời các chuyên gia Silicon thứ thiệt tư vấn huấn luyện cho các thí sinh. Đặc biệt tiến sĩ Bùi Hải Hưng, chuyên gia DeepMind từ Đan Mạch, tâm sự rằng anh ấy đang rất mong muốn đem công nghệ deep-fák từ phương Tây về Việt Nam để nghiên cứu sâu thêm về hoa hậu.

Riêng cá nhân tôi, tôi thấy mừng cho đất nước chúng ta, vì hai lẽ.

Thứ nhất, chúng ta đã có rất nhiều hoa hậu. Chỉ riêng ngành thể thao thôi, chúng ta đã có hoa hậu hoa hậu thể thao, hoa hậu thể dục, hoa hậu thể dục thể thao, hoa hậu thể thao thể dục. Rồi hoa hậu vùng miền, miền nào cũng có hoa hậu. Hoa hậu miền núi, hoa hậu miền xuôi, hoa hậu miền ngược, hoa hậu miền điện (là hoa hậu Miến Điện nhưng do Việt Nam đăng cai tổ chức). Các thể loại mặt, mặt nào cũng có hoa hậu. Hoa hậu mặt đất, hoa hậu mặt trời, hoa hậu mặt trăng, hoa hậu mặt mốc, tức hoa hậu một mắt dành cho các em chẳng may bị lé. Rồi vô tận các thể loại hoa hậu qua ảnh, hoa hậu ảnh qua ảnh, hoa hậu ảnh qua ảnh qua ảnh. Nói chung hoa hậu của ta chỉ ít hơn cháu chú Nhanh. Nhưng cho đến hôm nay chúng ta chưa có hoa hậu cách mạng, mà lại có tới bốn chấm! Thầy chùa tu hành bao năm mà chỉ có ba chấm trên đầu thôi đấy. Có thể nói không ngoa cuộc thi lần này là một sự kiện lịch sử. Mới hiểu tại sao nhà sử học Dương Trung Quốc được mời làm giám khảo, xin ngả mũ bái phục ý đồ của ban tổ chức!

Thứ hai, thi hoa hậu mà hỏi khó như vậy truyền một thông điệp rất mạnh mẽ cho giới trẻ, rằng người Việt Nam không chỉ mê cái đẹp phù phiếm bề ngoài mà còn biết đánh giá con người dựa vào tài năng và đóng góp của họ, mặc dù hoa hậu trả lời không được cũng không sao, em đẹp em có quyền hi hi. Tôi tin rằng giới trẻ nhìn vào cuộc thi hoa hậu sẽ hiểu Việt Nam là một nền tinh anh trị (meritocracy), nơi mà mọi vị trí trong xã hội, dẫu xin lỗi em chỉ là hoa hậu, cũng đều phải được chọn lựa thông qua thi cử hoặc bầu chọn công bằng, minh bạch, văn minh như bạn của đốc tờ Xuân.

Cuộc thi này khiến tôi không thể không liên tưởng đến một cuộc thi khác. Các thí sinh cũng phải ăn mặc đẹp, lên truyền hình, trực tiếp trả lời những câu hỏi hóc búa. Đó là cuộc thi tổng thống Mỹ. Nếu như đế quốc Mỹ bắt lãnh đạo của họ phải thi hùng biện, chúng ta đâu có kém cạnh gì đâu khi tổ chức vấn đáp với những câu hỏi rất khó để tìm hoa hậu Việt Nam, người sẽ đại diện cho nhan sắc, trí tuệ, tâm linh, tài linh, vũ linh, và, từ đây về sau, trình độ công nghệ bốn chấm không đỉnh cao nhân loại của dân tộc ta.

Thi hoa hậu mà còn như vậy, thử hỏi thi bầu lãnh đạo của chúng ta còn khó như thế nào? Nghĩ đến đó thôi mà tôi đã thấy mùa xuân về trên quê ta, ôi vui sao nước miếng lại trào hu hu.