Cac cau hoi thuong gap ve ban quyen - Copyright FAQ

Thời gian gần đây ở VN liên tục xảy ra các sự kiện có liên quan đến vấn đề bản quyền. Chẳng hạn như việc hiệp hội Công nghiệp ghi âm quốc tế (IFPI) cảnh báo Hiệp hội Công nghiệp ghi âm VN (RIAV) về tình trạng vi phạm bản quyền nghiêm trọng của một số website tìm kiếm ở VN. Hay như mới đây, gia đình cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn yêu cầu những tổ chức sử dụng nhạc của Trịnh Công Sơn phải trả tiền tác quyền.

Theo dõi diễn biến của các sự kiện này, cũng như phản ứng của các bên liên quan và người ngoài, tôi nhận thấy một bộ phận lớn người dân VN còn rất mù mờ về luật bản quyền và các vấn đề liên quan.

Âu cũng dễ hiểu, bởi mặc dù được nhắc đến nhiều trên các phương tiện truyền thông, nhưng cho đến nay, theo sự hiểu biết của tôi, có rất ít các tài liệu tiếng Việt giới thiệu đầy đủ và rõ ràng về luật bản quyền. Và nếu có, các tài liệu như thế cũng thường được viết rất dài, với rất nhiều từ chuyên môn khó hiểu.

Tôi nghĩ đây là một trong những lý do khiến cho sự hiểu biết của người dân VN về pháp luật VN (và các nước trên thế giới) nhìn chung là không cao (tôi không có số liệu thống kê cụ thể, nhận xét này chủ yếu dựa vào việc quan sát những người xung quanh tôi, nó có thể không chính xác).

Tôi rất thích chương trình "Chuyện không của riêng ai" của HTV ở cách nó tiếp cận các vấn đề khô khan và hóc búa của luật pháp một cách rất bình dân và dễ hiểu. Nhưng cho đến nay, mặc dầu tôi xem chương trình này khá thường xuyên, nhưng vẫn chưa thấy một buổi nào chương trình đề cập đến luật bản quyền.

Tôi không phải là một luật sư, nhưng may mắn trong quá trình làm việc và học tập, tôi có cơ hội tìm hiểu rất nhiều về luật bản quyền của phần mềm máy tính và các vấn đề liên quan (khoe: tôi từng hai lần đoạt giải cao nhất trong các cuộc thi cấp quốc gia có liên quan đến luật bản quyền :-p). Nên nhìn chung, tôi có một sự hiểu biết nhất định về luật bản quyền. Và tôi muốn chia sẻ nó với các bạn.

Với tất cả những lý do ở trên, cùng với một nguyên nhân rất hiển nhiên là hiểu biết luật pháp sẽ mang lại nhiều lợi ích, tôi quyết định sẽ viết một loạt bài mang tên "Các câu hỏi thường gặp về bản quyền" theo hình thức hỏi đáp tình huống tương tự như "Chuyện không của riêng ai".

Đây cũng là cách để tôi tự dò lại kiến thức của tôi, xem tôi thật sự hiểu vấn đề này đến mức độ nào. Như đã nói ở trên, tôi không phải là một luật sư, do đó có thể những gì tôi viết là không chính xác 100%, rất mong các bạn chỉ dẫn nếu phát hiện sai sót.

Các bạn có bất kỳ thắc mắc nào về luật bản quyền, bao gồm luật bản quyền của các tác phẩm văn học, âm nhạc hay phần mềm...xin gửi vào đây hoặc email cho tôi ở địa chỉ thaidn AT gmail DOT com. Tôi sẽ cố gắng trả lời một cách đơn giản và dễ hiểu nhất.

Trong quá trình chuẩn bị cho loạt bài này, tôi thường tham khảo 3 tài liệu sau:

* Chuyên đề sở hữu trí tuệ, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ.

* Luật Sở hữu trí tuệ VN, Bộ Luật dân sự VN.

* Bản quyền, Wikipedia.

Khi trả lời, tôi cũng sẽ thường xuyên trích dẫn bộ "Luật Sở hữu trí tuệ VN", nên nếu có thời gian, các bạn hãy thử đọc qua những tài liệu này, trước khi đặt câu hỏi. Ngoài ra xin lưu ý là luật bản quyền mỗi nước mỗi khác, do đó chủ yếu tôi chỉ bàn đến luật bản quyền ở VN, do Bộ Luật dân sự VN quy định.