Truy vết lý tưởng
(Một phiên bản khác, nghiêm túc hơn, đã đăng trên VnExpress.)
Công ty của tôi Google tuyên bố hợp tác với Apple để cùng phát triển một công nghệ truy vết đảm bảo riêng tư. Đây là công nghệ hứa hẹn sẽ giúp chúng ta chung sống với Cô-Vy. Ngoài Google và Apple ra thì rất nhiều nhóm nghiên cứu ở phương Tây cũng đang ngày đêm nghiên cứu về vấn đề này. Chỉ trong vòng vài tuần ngắn ngủi đã có hơn 60 nhóm dự án ra đời, đa số là mã nguồn mở, trong đó có những nhóm dự án đến từ các đại học danh tiếng thế giới như ETH (Thụy Sĩ, đây là đại học mà Einstein từng… thi rớt), MIT, Stanford (Mỹ) hay Waterloo (Canada). Đặc biệt mới cách đây vài phút tôi được biết đến dự án Epione ở UC Berkeley (trường này có chỗ đậu xe miễn phí dành riêng cho người đoạt giải Nobel). Bạn Ni Triệu, một chuyên gia mật mã người Việt Nam, đứng đầu dự án này.
Truyện tranh ở trên mô tả ý tưởng cơ bản của công nghệ này. Nhìn thì đơn giản nhưng để xây dựng được giải pháp tối ưu có thể phục vụ hàng triệu người, cần phải thử nghiệm, tính toán chi li từng phần triệu giây và từng byte bộ nhớ. Nhiều khi tôi nghĩ đàn ông mà tính toán quá như tôi không biết có ai thèm không? Cũng may là còn có M.
Làm cho sản phẩm an toàn dễ. Làm cho riêng tư cũng dễ. Làm cho rẻ cũng dễ. Làm cho tiện lợi cũng dễ. Nhưng làm sao cân bằng giữa những yếu tố đối nghịch này là một bài toán vừa khó vừa hết sức thú vị. Tin vui là có rất nhiều người thông minh hơn tôi rất nhiều ở Google, Apple và nhiều đại học trên thế giới cũng đang ngày đêm suy nghĩ về việc này.
Người dân phương Tây đang chật vật chống đỡ dịch bệnh, đang mất mát quá nhiều, nhưng đa số vẫn không chấp nhận từ bỏ riêng tư của mình hay xâm phạm riêng tư của người khác trên danh nghĩa chống dịch. Tôi không dám khẳng định họ đúng hay không, bởi mỗi lựa chọn đều có cái giá của nó, nhưng không hiểu sao họ làm tôi nhớ đến... lý tưởng cách mạng.
Như nhiều thanh niên trưởng thành dưới mái trường xã hội chủ nghĩa thân yêu, từ nhỏ tôi đã được giáo dục kỹ lưỡng về lý tưởng cách mạng, nhưng thú thật sau bao năm rời ghế nhà trường thi thoảng chỉ còn gặp ác mộng đi học trễ tôi không còn nhớ lý tưởng cách mạng là gì. Tôi đem đi hỏi Internet thì thấy chỉ có 11 kết quả. Tò mò, tôi tìm thêm cụm từ "giáo dục lý tưởng cách mạng" thì nhận được hơn 136 ngàn kết quả. Kết quả đầu tiên nhấn mạnh đây “là công việc cần thiết và cấp bách”, kết quả thứ hai khẳng định việc này “có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng”. Nhưng giáo dục ai? Google trả lời “cho thế hệ trẻ” (55 ngàn kết quả) và “cho thanh niên" (20 ngàn kết quả).
Tại sao chúng ta nói rất nhiều về chuyện giáo dục lý tưởng, nhưng lý tưởng là gì thì không ai hỏi? Tôi nghĩ có hai khả năng: ai cũng hiểu nên không cần hỏi hoặc không ai hỏi vì không cần hiểu. Bạn tôi nói đùa nhưng tôi nghĩ nó nói thiệt, những đứa đã không hiểu mà còn muốn hỏi như mày là sản phẩm lỗi của nền giáo dục nước nhà. Tôi tính mai đi return đây, không biết trả hàng trễ mấy chục năm có còn được refund không nữa hu hu.
Nhưng, trong những ngày này, khi cùng với nhiều người ở phương Tây đi tìm giải pháp ưu việt để bảo vệ riêng tư cho người bệnh, may mắn sao tôi chợt hiểu ra lý tưởng là gì. Nếu không ai quan tâm đến riêng tư, người ta có thể dễ dàng triển khai ngay một giải pháp truy vết hiệu quả, nhưng cuộc đời thường cho ta hai lựa chọn: dễ hoặc đúng. Chọn bảo vệ quyền con người của chính mình và của người khác, dù biết sẽ gian khó hơn nhiều, dù biết khả năng cao sẽ thất bại, chính là lý tưởng.
Còn dưới đây là thân hình lý tưởng! Từ khi làm ở nhà, tôi phải tập võ để bảo vệ hạnh phúc gia đình.
Cảm ơn M., V.H. và H.P. đã đọc, biên tập và cho ý kiến bản nháp.
Công ty của tôi Google tuyên bố hợp tác với Apple để cùng phát triển một công nghệ truy vết đảm bảo riêng tư. Đây là công nghệ hứa hẹn sẽ giúp chúng ta chung sống với Cô-Vy. Ngoài Google và Apple ra thì rất nhiều nhóm nghiên cứu ở phương Tây cũng đang ngày đêm nghiên cứu về vấn đề này. Chỉ trong vòng vài tuần ngắn ngủi đã có hơn 60 nhóm dự án ra đời, đa số là mã nguồn mở, trong đó có những nhóm dự án đến từ các đại học danh tiếng thế giới như ETH (Thụy Sĩ, đây là đại học mà Einstein từng… thi rớt), MIT, Stanford (Mỹ) hay Waterloo (Canada). Đặc biệt mới cách đây vài phút tôi được biết đến dự án Epione ở UC Berkeley (trường này có chỗ đậu xe miễn phí dành riêng cho người đoạt giải Nobel). Bạn Ni Triệu, một chuyên gia mật mã người Việt Nam, đứng đầu dự án này.
 | |
|
Làm cho sản phẩm an toàn dễ. Làm cho riêng tư cũng dễ. Làm cho rẻ cũng dễ. Làm cho tiện lợi cũng dễ. Nhưng làm sao cân bằng giữa những yếu tố đối nghịch này là một bài toán vừa khó vừa hết sức thú vị. Tin vui là có rất nhiều người thông minh hơn tôi rất nhiều ở Google, Apple và nhiều đại học trên thế giới cũng đang ngày đêm suy nghĩ về việc này.
Người dân phương Tây đang chật vật chống đỡ dịch bệnh, đang mất mát quá nhiều, nhưng đa số vẫn không chấp nhận từ bỏ riêng tư của mình hay xâm phạm riêng tư của người khác trên danh nghĩa chống dịch. Tôi không dám khẳng định họ đúng hay không, bởi mỗi lựa chọn đều có cái giá của nó, nhưng không hiểu sao họ làm tôi nhớ đến... lý tưởng cách mạng.
Như nhiều thanh niên trưởng thành dưới mái trường xã hội chủ nghĩa thân yêu, từ nhỏ tôi đã được giáo dục kỹ lưỡng về lý tưởng cách mạng, nhưng thú thật sau bao năm rời ghế nhà trường thi thoảng chỉ còn gặp ác mộng đi học trễ tôi không còn nhớ lý tưởng cách mạng là gì. Tôi đem đi hỏi Internet thì thấy chỉ có 11 kết quả. Tò mò, tôi tìm thêm cụm từ "giáo dục lý tưởng cách mạng" thì nhận được hơn 136 ngàn kết quả. Kết quả đầu tiên nhấn mạnh đây “là công việc cần thiết và cấp bách”, kết quả thứ hai khẳng định việc này “có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng”. Nhưng giáo dục ai? Google trả lời “cho thế hệ trẻ” (55 ngàn kết quả) và “cho thanh niên" (20 ngàn kết quả).
Tại sao chúng ta nói rất nhiều về chuyện giáo dục lý tưởng, nhưng lý tưởng là gì thì không ai hỏi? Tôi nghĩ có hai khả năng: ai cũng hiểu nên không cần hỏi hoặc không ai hỏi vì không cần hiểu. Bạn tôi nói đùa nhưng tôi nghĩ nó nói thiệt, những đứa đã không hiểu mà còn muốn hỏi như mày là sản phẩm lỗi của nền giáo dục nước nhà. Tôi tính mai đi return đây, không biết trả hàng trễ mấy chục năm có còn được refund không nữa hu hu.
Nhưng, trong những ngày này, khi cùng với nhiều người ở phương Tây đi tìm giải pháp ưu việt để bảo vệ riêng tư cho người bệnh, may mắn sao tôi chợt hiểu ra lý tưởng là gì. Nếu không ai quan tâm đến riêng tư, người ta có thể dễ dàng triển khai ngay một giải pháp truy vết hiệu quả, nhưng cuộc đời thường cho ta hai lựa chọn: dễ hoặc đúng. Chọn bảo vệ quyền con người của chính mình và của người khác, dù biết sẽ gian khó hơn nhiều, dù biết khả năng cao sẽ thất bại, chính là lý tưởng.
Còn dưới đây là thân hình lý tưởng! Từ khi làm ở nhà, tôi phải tập võ để bảo vệ hạnh phúc gia đình.
Cảm ơn M., V.H. và H.P. đã đọc, biên tập và cho ý kiến bản nháp.
Comments