Không có gì quý hơn độc lập... tài chính

Độc lập tài chính là gì?

Tôi năm nay 32 tuổi, đi làm được 14 năm, muốn "nghỉ hưu" năm 40 tuổi. Nghỉ hưu trong ngoặc kép vì tôi sẽ không dừng làm việc -- tôi chỉ hi vọng đến lúc đó tôi sẽ có đủ tài sản để không phải lo chuyện kiếm tiền nữa. Tôi không chắc tôi sẽ làm được, nhưng tôi vui vì tôi có kế hoạch và cơ hội đạt được một trong những mục tiêu quan trọng nhất của đời người.

Độc lập tài chính quan trọng vì nó là chìa khóa mở ra nhiều cánh cửa. Có người nói rằng nếu bạn yêu công việc của mình, bạn không phải đi làm một ngày nào cả. Tôi yêu công việc của tôi, nhưng nếu có thể chọn giữa đi làm và ở nhà muốn làm gì thì làm, tôi sẽ chọn ở nhà. Có độc lập tài chính, tôi sẽ đi làm vì tôi muốn đi, chứ không phải vì tôi phải đi. Tôi có thể làm bán thời gian thôi, đi làm tư vấn chẳng hạn, khi nào thích thì làm, không nghỉ ở nhà chơi. Tôi có thể làm startup, đi làm tình nguyện không công, hay tìm hiểu, thử nghiệm những cái mới. Quan trọng hơn hết là có nhiều thời gian hơn với người thân.

Một người có độc lập tài chính khi thu nhập thụ động cao hơn chi phí sinh hoạt. Đọc lướt qua tưởng dễ, nhưng cái khó ở đây là hai từ thụ động, nghĩa là không cần làm gì mà vẫn có đủ tiền để sống theo cách mình muốn. Có nhiều cách để có được độc lập tài chính, nhưng cách đơn giản nhất là để dành và đầu tư. Ý này rất quan trọng, nên tôi muốn nhắc lại một lần nữa: để dành và đầu tư là cách tốt nhất để có độc lập tài chính. Tôi ước chi khi tôi mới bắt đầu đi làm có ai đó chỉ cho tôi biết điều này.

Tại sao phải để dành?

Đừng lầm tưởng muốn giàu, muốn độc lập tài chính, phải làm ra thật nhiều tiền. Tôi biết rất nhiều người thu nhập cao, nhưng vẫn mang một đống nợ và mỗi tháng làm ra được đồng nào xào ngay đồng đó. Những người như vậy sẽ phải làm việc cả đời. Độc lập tài chính không phụ thuộc vào tiền lương, mà phụ thuộc vào tỉ lệ để dành. Người làm ra 100 triệu/tháng đồng, nhưng chỉ để dành 1 triệu sẽ lâu có độc lập tài chính hơn người làm ra 10 triệu, nhưng để dành 5 triệu.

Đừng nghĩ rằng mình còn trẻ, cứ ăn xài thoải mái, không cần phải để dành. Khi còn trẻ, ta thường không có tiền, bù lại ta có sức khỏe, trí tuệ và động lực. Ta làm việc là để chuyển vốn tự có thành tài sản, để khi về già, sức yếu, đầu óc lú lẫn và không còn muốn làm nữa, ta vẫn có đủ tiền để duy trì cuộc sống như mong muốn. Đi làm mà không để dành được gì, tức là đã tiêu phí sức lao động vô ích.

Để dành không có nghĩa là không dám tiêu xài. Ngược lại là đằng khác. Nếu ta biết năm nay cần phải để dành bao nhiêu, khi đạt được mục tiêu rồi, ta có thể thoải mái xài phần tiền dư ra. Người biết để dành thường xài tiền thông minh hơn. Họ không dùng tiền mua sắm những thứ đồ không cần thiết. Thay vì mua iPhone, họ sẽ mua một chiếc điện thoại rẻ tiền, và dùng phần tiền dư ra để đi du lịch.

Nhưng bây giờ còn trẻ, có sức khỏe, phải xài tiền, chơi cho đã, chứ để dành làm gì, về già có xài được đâu? Cuộc đời dài hơn ta tưởng nhiều lắm. Y học ngày càng phát triển, tuổi thọ sẽ càng lúc càng cao. Giả sử ta đi làm 30 năm, đến lúc nghỉ hưu cũng chỉ tầm 60 tuổi, vẫn còn khỏe mạnh để hưởng thụ cuộc sống vài chục năm nữa.

Để dành như thế nào?

Bắt đầu để dành bằng cách thống kê chi tiêu. Phải biết mình xài tiền cho việc gì. Có thể sử dụng những công cụ như Quicken, Mint hay Money Lover để ghi lại giao dịch. Ở VN xài tiền mặt là chính, phải nhập thủ công nhiều hơn. Tập thói quen mỗi khi chi tiền lấy điện thoại ra chụp lại hóa đơn hoặc ghi chú lại liền.

Khi đã biết mình xài tiền làm gì, tìm cách thoát ra khỏi tình trạng lương tháng nào xào hết tháng đó. Bắt đầu bằng cách cắt giảm chi tiêu. Ví dụ như thay vì ăn ngoài thường xuyên, tự nấu ăn. Tiền xài hôm nay phải là tiền mà ta đã kiếm được 1 tháng trước đó. Tiếp theo, triệt tiêu thói quen xấu mua sắm đồ linh tinh vô ích. Mỗi khi muốn mua gì, ngủ một giấc. Nếu thức dậy mà vẫn còn muốn mua thì mua cũng chưa muộn.

Tiếp theo, tính xem mỗi tháng chi tiêu bao nhiêu, nhân lên 6, lấy con số đó làm mục tiêu tiết kiệm trong vòng một năm tới. Mở một tài khoản tiết kiệm riêng để giữ số tiền này. Nó sẽ giúp bạn không phải mang nợ, ngay cả khi mất việc, không xin được việc mới trong một thời gian dài. Có mục tiêu để dành rồi, mỗi tháng lãnh lương cứ theo đó mà làm. Nếu cài đặt chuyển khoản tự động được thì tốt, không thì tạo một cái hẹn trên lịch làm việc, mỗi khi lãnh lương vào chuyển tiền ngay, không để tiền dư thừa.

Liệt kê những khoản chi lớn cần phải làm (làm đám cưới, đi du lịch, mua/sửa xe, v.v.) và mở một tài khoản tiết kiệm cho mỗi khoản, tính xem mỗi tháng cần phải gửi vào bao nhiêu tiền và cứ theo đó mà để dành. Cách làm này giúp cho dòng tiền của ta ổn định và dễ dự đoán.

Mỗi khi được tăng lương hay có thêm thu nhập, giữ mức sống như cũ, để dành phần tiền dư ra. Đừng đổi xe mới, đừng đổi điện thoại mới. Thưởng cho mình bằng một chuyến du lịch, một cuốn sách, hay đi học thêm một kỹ năng nào đó mà ta chưa biết (đàn, yoga, nhảy, bơi, lặn, nhảy dù, v.v.). Đừng dùng tiền mua đồ đạc, hãy dùng tiền để có thêm trải nghiệm mới.

Nếu làm được như ở vầy, chẳng mấy chốc ta sẽ để dành được kha khá. Nhưng để dành không chưa đủ. Người ta ước tính, muốn nghỉ hưu, tài sản của ta phải gấp 25 lần thu nhập trung bình mỗi năm. Không có cách chi mà để dành được như vậy. Phải đầu tư.

Tôi sẽ viết tiếp về chuyện đầu tư, trước mắt xem bài http://vnhacker.blogspot.com/2015/06/lam-giau-thu-ong.html.

Comments

Unknown said…
Cảm ơn anh Thái chia sẻ
Unknown said…
Trước em cũng quyết chí dành tiền dữ dội lắm nhưng giờ oải quá, đọc báo thấy mấy sếp mỗi lần vung tay nhẹ phát mất cả mấy ngàn tỉ em tự thấy mình giống như gà trước sau gì cũng sẽ bị thịt í.
Unknown said…
Những người trẻ đi sau như chúng em thật có lợi khi có những tiền bối đi trước mà chịu chỉ lại
kinh nghiệm quí báu như anh. thaidn tuyệt vời .
Nick Farrow said…
Đúng là ngoài thời gian ra chẳng có thứ gì thực sự thuộc về chúng ta cả. Time is now money.
console said…
Mấy bài viết của anh về quản lý tài chính thực sự hữu ích đối với hậu bối tụi em. Em cũng đang nằm trong nhóm "Đi làm mà không để dành được gì". Lý do thì có nhiều nhưng chung quy lại vẫn là quản lý tài chính yếu. Tiêu tiền khó hơn kiếm tiền rất nhiều.
OwlCity said…
Cảm ơn anh và đợi bài về "Đầu tư".
Em từng nghe một câu rất tâm đắc đó là "Không ai làm giàu bằng cách tiết kiệm cả".
Unknown said…
....hay ạ! :)
Em học ngành kinh tế, nhưng thật sự em ko nghĩ được như anh...em bây giờ 25 tuổi, thu nhập tháng 1-2 tr cũng đủ 10-20tr cũng đủ, khi em có tiền tự nhiên em muốn tiêu. nhưng cám ơn anh bài viết này rất hay. Em sẽ cố gắng thử những cách như anh chia sẻ. Một ngày nào đó hi vọng em có thể được ngồi cafe cùng với anh...
Unknown said…
Cảm ơn anh Thái, anh có thể chia sẻ cách đầu tư vô stock fund như anh đề cập không ah. Em cũng đang ở Mỹ nhưng chưa có thẻ xanh thì có đầu tư được ko ah?
vhtk said…
Cảm ơn anh đã chia sẻ :)
ForestWood said…
Chào bạn Thái,

Bài viết của bạn thật có ích với tôi. Cảm ơn nhiều.

Tôi mới sang Canada, muốn tìm hiểu để mua các loại bảo hiểm của Canada, lên mạng đọc nhiều, nhưng do trình tiếng Anh xoàng quá, nhiều khi biết hết từ (tra TĐ) nhưng thực sự cảm thấy không hiểu chính xac họ nói gì (confuse). Nhất là khi đọc các phần nói về các quyền lợi khi tham gia của các công ty bảo hiểm.

Bạn có thể viết bài chia sẻ hiểu biết của bạnvề bảo hiểm ở CA, giúp cho tôi đỡ bỡ ngỡ để hiểu đúng và tìm hiểu tiếp về chuyện này được không?

Cảm ơn bạn nhiều.
DatNguyen said…
Chào anh Thái,

Cảm ơn anh về những bài viết mà anh đã chia sẻ. Em làm Finance & Investment nên có thể nói chỉ đơn thuần là một người yêu thích và tò mò về công nghệ thôi. Đọc các bài viết của anh em học hỏi thêm được rất nhiều, tất nhiên là em không thể hiểu hết được.

Hi vọng hiện tại anh vẫn đang making progess trên con đường đạt đến mục tiêu tự cho tài chính của mình. Em chỉ muốn giới thiệu cho anh một cuốn sách (có thể anh đã đọc rồi): The Automatic Millionaire của David Bach. Cuốn sách tập trung chia sẻ phương pháp để dành và đầu tư một cách thoải mái nhất, effortless nhất. Bởi vì đặt target và lên plan là phần việc đơn giản hơn rất nhiều so với việc duy trì thực hiện theo plan đó trong vài chục năm tiếp theo.

Best wishes
Thai Duong said…
Cảm ơn DatNguyen. Tôi sẽ đọc.