Chuye^.n gia^'u nghe^`

Chuyện thứ nhất về Mr.X. Mr.X có quãng thời gian làm cùng team với tôi ở công ty cũ. Đánh giá về trình độ kĩ thuật, Mr.X chỉ thuộc hàng "xoàng xoàng", kiểu hướng dẫn làm cái gì thì làm riết cái đó, đụng vào cái khác, dù chỉ khác đi một chút, là bó tay liền. Tôi là "ma cũ" ở team, nên hầu hết các nhiệm vụ mà Mr.X làm đều là do tôi hướng dẫn và bàn giao lại cho Mr.X.

Một thời gian sau, tôi chuyển sang team khác. Một hôm, có việc cần nhờ đến Mr.X, nên tôi mới hỏi Mr.X về một vấn đề kĩ thuật. Thế là Mr.X lòi ngay ra cái bệnh giấu nghề: không chịu trả lời ngay trực tiếp vấn đề, mà cứ nói vòng vo tam quốc những chuyện đâu đâu.

Kì lạ thật, tôi không hiểu nổi tại sao Mr.X lại có hành động như thế nhỉ, ngay cả đối với tôi, một người đã trợ giúp Mr.X rất nhiều lần trong công việc? Mr.X biết chắc rằng, việc tôi hiểu thêm về vấn đề ở trên, chẳng thể nào làm cho Mr.X mất việc của mình cả. Thế tại sao lại phải giấu?

Chuyện thứ hai về Mr.Y. Mr.Y với tôi chẳng phải bạn cũng không phải đồng nghiệp, mà chỉ là quen biết trên Internet mà thôi. Số là hệ thống của Mr.Y có một lần bị tấn công mà vô tình tôi cũng đang nghiên cứu về loại tấn công này, nên tôi mới chủ động liên lạc với Mr.Y để hỏi han tình hình thế nào.

Mục đích của tôi là sẽ giúp đỡ Mr.Y bằng cách triển khai một số ý tưởng phòng chống mà tôi nghiên cứu được. Đó là win-win situation, hai bên cùng có lợi. Mr.Y sẽ đỡ vất vả hơn, còn tôi sẽ có cơ hội kiểm nghiệm giải pháp của mình trong thực tế.

Mr.Y tỏ ra rất thờ ơ với đề nghị của tôi, mặc dù tôi nghĩ rằng Mr.Y biết rất rõ tôi có đủ khả năng giúp Mr.Y. Nói chuyện một hồi, Mr.Y tiết lộ, với giọng điệu rất tự hào pha chút bí mật, rằng Mr.Y đã hóa giải thành công được cuộc tấn công trên rồi.

Tôi rất đỗi ngạc nhiên, đơn giản vì đây là một vấn đề phức tạp mà Mr.Y hoàn toàn chưa có sự chuẩn bị nào trước khi bị tấn công, nên trong khoảng thời gian ngắn từ lúc bị tấn công đến lúc nói chuyện với tôi, chắc chắn Mr.Y không thể nào có đủ thời gian để tìm ra một giải pháp triệt để.

Nhưng tôi vẫn tin Mr.Y không gạt tôi làm gì, và với niềm tin đó, tôi hỏi Mr.Y đã làm sao với hi vọng sẽ nhận được một câu trả lời trọn vẹn. Đáp lại sự háo hức của tôi là một câu trả lời quanh co, không đầu không đuôi và kết thúc bằng lời chào đi nghỉ vì...mệt.

Nếu quả thật đúng là Mr.Y đã có giải pháp, tại sao Mr.Y lại không muốn chia sẻ cho tôi nhỉ? Mr.Y sợ tôi sẽ sử dụng giải pháp đó để chống lại Mr.Y chăng? Hay sợ tôi sẽ cạnh tranh, giành khách hàng của Mr.Y? Tôi thật sự không thể tìm ra câu trả lời.

Chuyện thứ ba là Mr.Z, sếp của tôi ở công ti cũ. Mr.Z là ông sếp kì lạ nhất mà tôi từng được biết: giấu nghề và luôn tỏ ra khinh thường nhân viên của mình. Thật tình mà nói, Mr.Z được lên chức đơn giản vì Mr.Z đã làm việc quá lâu cho công ti và cũng có một số cống hiến nhất định. Còn nếu so về trình độ kĩ thuật, trong team của tôi có rất nhiều người ngang bằng hoặc hơn hẳn so với Mr.Z.

Chắc vì lý do đó mà Mr.Z luôn sợ người ta sẽ giành vị trí của mình. Với nỗi lo ngay ngáy như thế, nên các dự án từ trên giao xuống cho Mr.Z, dự án nào mà xương xẩu thì Mr.Z giao lại cho nhân viên, dự án ngon thì Mr.Z giành phần làm; thứ nhất là để lập công, thứ nhì là một khi Mr.Z đã làm hệ thống nào rồi thì coi như hệ thống đó sẽ không thể hoạt động được nếu thiếu Mr.Z. Đó phải chăng là cách Mr.Z bảo đảm cho sự an toàn của mình ở công ti?

---

Tin buồn là những người như Mr.X, Mr.Y và Mr.Z không hiếm, mà có khi lại chiếm đa số nữa mới chết. Tại sao lại thế nhỉ? Tại sao người ta lại không muốn chia sẻ kiến thức của mình cho người khác?

Một điều thú vị tôi nhận ra là, những người như Mr.X và Mr.Y lại thường là những người có trình độ kĩ thuật không cao, nếu không muốn nói là thấp. Còn những người hay chia sẻ thường là những người có kiến thức rộng và vững chắc. Phải chăng nhờ chia sẻ nên người ta học hỏi được nhiều hơn?

---

Tôi chẳng phải "mèo khen mèo dài đuôi", nhưng thật lòng mà nói, tôi chưa bao giờ nghĩ đến chuyện giấu nghề. Một ý nghĩ thoáng qua cũng không. Tôi tin rằng tất cả những ai từng làm việc chung với tôi đều có thể xác nhận điều này.

Sau vài năm trong nghề, tôi nhận ra rằng, chia sẻ, truyền đạt kinh nghiệm và kiến thức cho người khác chính là cách tốt nhất để củng cố kiến thức của bản thân. Không có cách kiểm tra kiến thức nào tốt hơn bằng cách trả lời câu hỏi của những người mới bắt đầu. Giống như nếu nhà bạn có một đứa trẻ, bạn sẽ có cơ hội củng cố kiến thức của mình khi cố gắng trả lời những câu hỏi có vẻ như rất hiển nhiên, kiểu như tại sao có mưa rơi chẳng hạn.

Tôi có thói quen luôn muốn giải thích một vấn đề phức tạp theo cách dễ hiểu nhất và việc làm này luôn giúp tôi hiểu sâu, hiểu rõ hơn những vấn đề mà tôi nghĩ rằng mình đã hiểu. Tôi tin rằng sở dĩ tôi có được một nền tảng vững chắc như bây giờ, lý do lớn nhất là tôi luôn chia sẻ và trao đổi kiến thức của mình với mọi người. Chia sẻ là cùng nhau tiến bộ mà!